Opiniestuk: Huurder betaalt rekening bankencrisis.
Rutte II hervormt de woningmarkt, maar iedere woningmarktdeskundige weet dat de getroffen maatregelen verkeerd zijn en de economische crisis verdiept hebben. Het werkelijke doel van het kabinet is daarom ook niet het hervormen van de woningmarkt, maar het oplossen van de bankencrisis. Zo hebben het kabinet en de gedogende partijen de rekening voor het wanbeleid van de politiek en de banken bij de Nederlandse huurders en de werkloze bouwvakkers gelegd.
De (banken)crisis begon in 2008. De waarde van de woningen daalde. Hypotheken kwamen 'onder water', waarmee de balansen van de banken verder verslechterden. De markt voor en de nieuwbouw van koopwoningen stortten volledig in. Maar gelukkig had Nederland een sterke en gezonde huursector. Al meer dan honderd jaar was het zo dat in tijden van recessie de productie van huurwoningen werd opgevoerd. De bouw was altijd een probaat middel om een recessie te verkorten en minder diep te laten zijn. Rutte II heeft dit bewust niet gedaan. Integendeel, de verhuurders moesten 2 miljard euro extra belasting gaan betalen waardoor de productie van nieuwbouwhuurwoningen ook instortte. De huurder (met een middeninkomen) werd bestempeld tot de grote profiteur, de zo verguisde 'scheefwoner', die misbruik maakt van rijksubsidies en voor een dubbeltje op de eerste rang wil zitten. En alle media zijn dat verhaaltje nog gaan slikken ook. De werkelijkheid is zoveel anders. Sinds 1995 gaan er helemaal geen rijkssubsidies meer naar huurwoningen! Alleen de laagste inkomens kunnen een huurtoeslag ontvangen als hun inkomen ontoereikend is voor de huur. Daar is jaarlijks zo'n twee miljard euro mee gemoeid. Ondanks die subsidie hebben de Nederlandse huurders (bron: EU-onderzoek, CBS en RIGO) de hoogste woonlasten van Europa. De gemiddelde huurder van een corporatiewoning is 38% van zijn inkomen aan woonlasten kwijt. De laagste inkomens zelfs 50%.
Door de maatregelen van het kabinet - de verhuurdersheffing - stijgen die lasten nog verder. Zodoende betaalt iedere Nederlandse huurder ieder jaar weer twee maanden huur die door de verhuurder rechtstreeks wordt doorgesluisd naar de schatkist. Gevolg is dat vele Nederlandse huurders onder de armoedegrens leven en aangewezen zijn op voedselbanken. Tegelijk groeien de wachtlijsten voor huurwoningen.
Maar wie kan zich nog een huurwoning veroorloven ...? De behandeling van eigenaren-bewoners staat daarmee in schril contrast. Jaarlijks gaat meer dan tien miljard euro als gevolg van de fiscale renteaftrek naar (vooral) midden en hoge inkomens voor soms dure huizen. Daar zitten de werkelijke 'profiteurs' en 'scheefwoners' (ikzelf ook). Natuurlijk is er als gevolg van de crisis ook armoede onder eigenaren-bewoners. Maar gemiddeld zit de Nederlandse eigenaar-bewoner op veel lagere woonlasten dan de huurder; en dat voor veel mooiere en grotere woningen. Natuurlijk, het kabinet heeft ook maatregelen getroffen om het gebruik van de fiscale renteaftrek te begrenzen. Mondjesmaat.
Het geheel overziende kun je maar tot één conclusie komen. Het kabinet wil de woningmarkt helemaal niet hervormen. Ze maken huren bewust onaantrekkelijker door het ongebreideld verhogen van de huren. Zodoende wil straks iedereen weer kopen. En laat dat nu precies de bedoeling zijn, want alleen dan gaan de woningprijzen weer snel omhoog en verbeteren de balansen van de banken. Zo wordt het broze herstel van de economie geschraagd. Heel logisch en waarschijnlijk ook effectief (alleen uitkijken dat er niet weer een vastgoedbubbel gaat ontstaan).
Wel jammer dat huurders en werkeloze bouwvakkers zo de rekening betalen voor de fouten die door de banken en de politiek gemaakt zijn. Hoe legt de PvdA dit uit aan de weinige resterende kiezers .....? Samsom zei het pas al na de verloren gemeenteraadsverkiezingen: "Het herstel laat langer op zich wachten dan gedacht".
Peter de Klerk
Dit artikel stond afgelopen woensdag als opiniebijdrage in Trouw